IBS czyli zespół jelita drażliwego

W przebiegu choroby obserwuje się nawracające zaburzeniach pracy jelit i ich nadreaktywność, niezwiązaną ze zmianami organicznymi lub biochemicznymi w organizmie. Jest to schorzenie idiopatyczne, gdyż przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są wystarczająco wyjaśnione i nie został wskazany decydujący czynnik wyzwalający objawy.

Szacuje się, że na zespół jelita drażliwego cierpi 10-15% ludzi na całym świecie (w krajach wysoko rozwiniętych jest to nawet do 20%), co powoduje, że choroba ta urasta do rangi choroby cywilizacyjnej. Zespół jelita drażliwego może się ujawnić już w okresie dojrzewania, a większość przypadków rozpoznaje się u osób do 45 roku życia.

Uważa się, że mimo dokuczliwych objawów, wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych, gdyż chorzy często nie szukają pomocy medycznej. Do objawów zespołu jelita drażliwego należą między innymi silne skurczowe bóle brzucha zlokalizowane najczęściej w lewym podbrzuszu oraz zaburzenia rytmu wypróżnień (zaparcia lub biegunki, występujące również naprzemiennie).

W celu łagodzenia dolegliwości związanych z IBS pacjenci stosują:

• leki rozkurczowe: hioscyjamina, atropina, skopolamina,
• leki przeciwbiegunkowe: loperamid lub difenoksylat z atropiną,
• leki przeciw zaparciom: laktuloza, glikol polietylenowy, preparaty senesu,
• leki przeciw wzdęciom: objawowo simetikon oraz rifaksymina, jako lek redukujący populację flory fermentującej, proteolitycznej,
• leki przeciwdepresyjne, żeby podwyższyć próg czucia trzewnego i leczyć depresję: trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD) lub selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI),
• antybiotyki jelitowe i/lub probiotyki.

W ostatnim czasie zwrócono również uwagę na możliwości zastosowania koloidalnego kwasu krzemowego w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego. Jego profil działania z jednej strony łagodzi wszystkie dolegliwości związane z IBS przez co można mówić o produkcie ALL in ONE, z drugiej strony wykazuje bardzo wysokie bezpieczeństwo stosowania. W Polsce koloidalny kwas krzemowy dostępny jest pod nazwą handlową SILICOLGEL. Wskazaniami do stosowania wyrobu medycznego SILICOLGEL są: zgaga, refluks, wymioty, nudności, wzdęcia, bóle brzucha, dyskomfort w nadbrzuszu, biegunki.

Koloidalny kwas krzemowy jest związkiem substancji mineralnej krzemu i tlenu w postaci wysoce dyspersyjnej i uwodnionej. Jego zaletą jest duża i wysoce wiążąca powierzchnia, posiada on strukturę zbliżoną do węgla aktywowanego. Po podaniu tworzy ochronną i kojącą powłokę na błonie śluzowej żołądka i jelit. Ze względu na absorpcyjne lub wiążące właściwości koloidalnego kwasu krzemowego, fizycznie adsorbuje on lub wiąże większość substancji drażniących, szkodliwych i toksycznych, a także patogenów. Słabo naładowane jony na powierzchni cząstki kwasu krzemowego działają jak „magnes” przyciągający aktywne cząsteczki organiczne, które następnie usuwane są naturalnie z organizmu. Jednocześnie następuje absorpcja nadmiernej kwasowość i gazów zmniejszając tym samym dyskomfort żołądka.

Skuteczność koloidalnego kwasu krzemowego potwierdzono w badaniu klinicznym z podwójnie zaślepioną, kontrolowaną placebo, krzyżową próbą z udziałem osób cierpiących na IBS. Stopień zgagi, refluksu, nudności, bólu brzucha i dyskomfortu zmniejszył się znacząco u pacjentów w ciągu 6-tygodniowego okresu (Multi Cross Over). W okresie badania częstotliwość występowania zarówno zgagi, jak i zarzucania (refluksu) była również znacząco zmniejszona.

Dane literaturowe sugerowały także działanie przeciwzapalne koloidalnego kwasu krzemowego w obrębie światła jelit, jak również efekt terapeutyczny w obrębie zmienionych zapalnie obszarów. W związku z powyższym podjęto badania w tym zakresie. Do próbek krwi ochotników dodano lipopolisacharyd (LPS) celem indukcji stanu zapalnego, a następnie analizowano reakcję komórkową. Koloidalny kwas krzemowy wykazywał efekt przeciwzapalny który demonstrował się poprzez redukcję uwalniania TNF-α w stosunku do grupy kontrolnej. Jako pozytywną kontrolę zastosowano referencyjny prednizolon.

Zespół rozrostu bakteryjnego (z ang. SIBO – small intestinal bacterial overgrowth) to grupa objawów klinicznych, spowodowanych nadmiernym rozrostem flory bakteryjnej w obrębie jelita cienkiego. Zespół SIBO często wywoływany jest poprzez długotrwałe przyjmowanie leków takich jak inhibitory pompy protonowej. W związku z tym, że objawy zespołu SIBO przypominają objawy IBS przeprowadzono badanie pilotażowe z wykorzystaniem koloidalnego kwasu krzemowego. Dziesięciu pacjentów u których zdiagnozowano zespół SIBO poddano testowi wydychanego metanu w dniu zerowym oraz po 10 dniach przyjmowania koloidalnego kwasu krzemowego. W związku z uzyskaniem wstępnych wyników pozytywnych badania będą kontynuowane.

Aspektem na który warto również zwrócić uwagę jest fakt, że dla produktu SILICOLGEL nie zarejestrowano żadnych działań niepożądanych. Powinniśmy jedynie poinformować pacjentów o zachowaniu odstępu między przyjmowaniem ich stałych leków oraz dawki koloidalnego kwasu krzemowego.

Podsumowując koloidalny kwas krzemowy jest produktem ALL in ONE, wykazującym wysoką skuteczność terapeutyczną, a zarazem bezpiecznym w stosowaniu. Akcentem humorystycznym można go porównać do „wydajnego odkurzacza do jelit, który sprząta nie zrywając wykładziny”.

Autor artykułu: dr n. farm. Michał Wysocki