Czy uzależnienie od kropli do nosa to mit?

Jak powstaje katar?

Katar to dość uciążliwy objaw towarzyszący różnym dolegliwościom, takim jak choroby układu oddechowego, czy też odpowiedź na jakiś alergen. Kiedy w błonie śluzowej nosa powstaje się stan zapalny, przepuszczalność naczyń krwionośnych się zwiększa i pojawia się obrzęk oraz wysięk, czyli płyn, który cieknie nam z nosa w trakcie infekcji.[1]

Nieżyt nosa często bywa też odpowiedzią organizmu na czynniki środowiskowe, niekoniecznie chorobotwórcze, jak nagłe zmiany temperatury otoczenia, wilgotności lub ciśnienia atmosferycznego, szkodliwe opary (dym tytoniowy, spaliny), pewne zapachy, a nawet pikantne potrawy.[2]

Czy uzależnienie od kropli jest realnym zagrożeniem?

Zbyt długie stosowanie niektórych kropli do nosa rzeczywiście może prowadzić do uzależnienia. Dotyczy to produktów mających w swoim składzie substancje obkurczające obkurczające naczynia krwionośne nosa, czyli ksylometazolinę lub oksymetazolinę. W tym wypadku uzależnienie nie wynika na przyzwyczajeniu ośrodkowego układu nerwowego do pobudzana ośrodka nagrody i odczuwanej w tym momencie przyjemności. Stała konieczność korzystania z kropli do nosa jest spowodowana „przyzwyczajeniem się” śluzówki nosa do działania leku. Mechanizmy regulujące przepływ krwi przez naczynia w nosie działające przeciwstawnie do wspomnianych substancji zwiększają swoją aktywność aby wyrównać wpływ, jaki wywiera na naczynia lek. Jeśli wpływ substancji jest zbyt długotrwały, jej odstawienie może sprawić, że napływ płynu do nosa będzie odczuwany dużo silniej. Nie z powodu infekcji, ale na skutek zachwiania fizjologicznej równowagi śluzówki nosa. Dlatego zaleca się, aby takie produkty stosować co najwyżej przez okres 3-5 dni i absolutnie nie dłużej niż tydzień. To również ważne aby stosować najniższą przynoszącą ulgę dawkę i uważnie kontrolować się, aby nie przekraczać maksymalnej dawki dobowej. Chociaż na krótką metę są one skuteczne i przynoszą ulgę w katarze, ich długotrwałe stosowanie może prowadzić do tzw. kataru z odbicia zwanego też katarem polekowym. Jego objawy to uczucie niedrożności nosa, obrzęk, zaczerwienienie błony śluzowej nosa, także paradoksalne odczuwanie suchości w nosie, a czasami nawet ból i drobne krwawienia. Pierwszym krokiem, jaki należy podjąć w przypadku polekowego kataru jest odstawienie preparatu, który generuje problem. [3,4,]

Jak uniknąć problemu?

Bezpieczniejszą alternatywą dla preparatów mających w swoim składzie substancje obkurczające naczynia krwionośne błony śluzowej nosa są roztwory soli morskiej, szczególnie w przypadku dłuższej kuracji.[4 ] Produkty te sprawdzą się zarówno w katarze infekcyjnym, jak i alergicznym. Sól fizjologiczna powoduje wypłukiwanie alergenów, zmniejszenie wycieku z nosa i przekrwienia błony śluzowej. Cechuje ja szeroki zakres bezpieczeństwa, możliwość aplikacji u dzieci i kobiet w ciąży oraz dłuższego stosowania, nawet do codziennej higieny nosa.[4, 5,5]  W taki sposób działają produkty Nisita®, które w swoim składzie maja dwa rodzaje soli: chlorek sodu i wodorowęglan sodu o stężeniu izotonicznym. Przeznaczone są one do łagodzenia objawów zatkanego nosa oraz oczyszczania i nawilżania śluzówki. Produkty te, znajdzą rówież uznanie wśród osób, które mają problem z używaniem tzw. "wody morskiej do nosa". Nisita® posiada bardzo zbilansowany skład, dzięki czemu jest delikatna i nie podrażnia szczeglnie wrażliwej u niektóych osób śluzówki nosa. 

Wykaz źródeł

1. Beard S. Rhinitis. Prim Care. 2014;41(1):33-46.

2. https://www.nhs.uk/conditions/non-allergic-rhinitis/

3. Patel ZM et al.: Uncomplicated acute sinusitis and rhinosinusitis in adults: Treatment. UpToDate [dostęp 28.01.2022]

4. Mortuaire G et al.: Rebound congestion and rhinitis medicamentosa: nasal decongestants in clinical practice. Critical review of the literature by a medical panel. Eur Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis. 2013 Jun;130(3):137-44.

5. Schatz M et al.: Recognition and management of allergic disease during pregnancy. 2022. UpToDate [dostęp 28.01.2022]