Jak rozpoznać anginę?

Definicja i przyczyny

Angina to potoczne określenie ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych. Może być spowodowana nie tylko zakażeniem (wirusowym czy bakteryjnym), ale też innymi czynnikami. Wspólną cechą w każdym przypadku jest uszkodzenie i stan zapalny błony śluzowej.

Wbrew powszechnemu przekonaniu, bakterie odpowiadają za mniejszość przypadków anginy. U dorosłych wywołują jedynie między 5 a 10% zachorowań. U dzieci powyżej 3 roku życia od 15 do 30%. Ostry ból gardła zdecydowanie najczęściej powodują infekcje wirusowe.

Oprócz tego, anginę mogą wywołać między innymi:

• Szkodliwe substancje chemiczne (także wdychane wraz z powietrzem).

• Podrażnienie lub wysuszenie gardła (zdarza się np. osobom z zatkanym nosem, które śpiąc oddychają przez usta).

• Uszkodzenie błony śluzowej przez ciało obce (np. ość, która utknęła w gardle).

Zdarza się także, że zapalenie gardła i migdałków jest skutkiem innej infekcji, na przykład zapalenia ucha środkowego.

Objawy

Objawy infekcji bakteryjnej różnią się od wirusowej. Gorączka powyżej 38 stopni, obrzęk migdałków i wysięk (czasem nazywany „ropą”) oraz powiększone węzły chłonne z przodu szyi to najbardziej typowe objawy anginy bakteryjnej. Szczególnie charakterystyczne, jeśli nie towarzyszy im kaszel ani katar. Oprócz tego występuje silny ból gardła, który nasila się podczas połykania, może pojawić się ból głowy, a rzadziej nudności i wymioty.

Najbardziej narażone na anginę bakteryjną są dzieci w wieku 3-14 lat. Najłatwiej zarazić się jest zimą i wczesną wiosną, a więc wtedy, kiedy obserwujemy również szczyt zachorowalności na grypę i przeziębienie.

Z kolei angina wirusowa, oprócz bólu gardła, objawia się także bólem głowy, kaszlem i katarem. Mogą pojawić się także bóle mięśni i stawów, przy czym temperatura ciała jest niższa niż 38 stopni. Rzadziej zdarza się biegunka.

Co ważne, w zdecydowanej większości przypadków objawy ustępują same, nawet przy braku leczenia. W przypadku zakażenia bakteryjnego po upływie 3-4 dni, a w infekcji wirusowej 3-7 dni.

Praktyczne informacje

Jeśli występują co najmniej dwa z wymienionych wcześniej typowych objawów anginy bakteryjnej lub chore jest dziecko w wieku 3-14 lat, konieczna jest konsultacja lekarska. Pomimo, że objawy ustępują samoistnie, w przypadku zakażeń bakteryjnych konieczne jest zastosowanie antybiotyku. Okazuję się, że wiążą się one z większym ryzykiem rozwoju powikłań.

W większości przypadków, kiedy zapalenie gardła i migdałków spowodowane jest obecnością wirusów, stosowanie antybiotyków jest niewłaściwe. Należy wtedy pozostać przy leczeniu objawowym. Jego celem jest poprawa samopoczucia chorego, a więc przede wszystkim przydatne jest zażywanie leków łagodzących ból gardła.

Wykaz źródeł:

• Gajewski P. (red.) et al.: Interna Szczeklika 2021. Medycyna Praktyczna; Kraków 2021
• Hryniewicz W. (red.) et al.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków; 2016.
• Wald E. et al.: Group A streptococcal tonsillopharyngitis in children and adolescents: Clinical features and diagnosis. UpToDate; 2020. [dostęp 23.09.2021]
• Fine A., Nizet V., Mandl K.: Large-scale validation of the Centor and McIsaac scores to predict group A streptococcal pharyngitis. Arch Intern Med.; 2012.
• Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru: Pracownia Monitorowania i Analizy Sytuacji Epidemiologicznej. PZH. 2021 [dostęp: 23.09.2021]